İthalat ve ihracat yapan firmalar ETD, ETA, ATA, ATD gibi terimleri hem hava yolu hem de deniz yolu taşımacılığında sıkça kullanır. Tedarik zinciri yönetimi için uluslararası olarak kabul gören bu kavramlar, tarih ve zaman planlamasının doğru yapılması için kullanılır. Bu içeriğimizde bu terimlerin anlamlarını, neden önemli olduklarını ve bu tarihleri etkileyen unsurları inceleyeceğiz.
ETA Nedir?
ETA yani tahmini varış zamanı, dünya çapında varış vaktini belirtmek için sıklıkla kullanılan bir terimdir. Açılımı estimated time of arrival’dir. Nakliye ve lojistik endüstrisinde, gönderinin ulaşacağı limana ne zaman varacağını tahmin etmek için kullanılır.
Nakliye halindeki bir gemi, konteyner veya paket için tahmini varış zamanı (ETA), alıcının sevkıyat ofisini aramak zorunda kalmadan sevkıyatını takip etmesine yardımcı olabilir. Eşzamanlı olarak, operasyon ekipleri bu verileri teslimat programlarını optimize etmek ve öngörülebilirliği iyileştirmek için kullanabilir.
ETA Nasıl Hesaplanır?
ETA hesaplanırken pek çok faktör dikkate alınır. Bunlar şunları içerir:
- Çıkış ve varış noktası arasındaki mesafe
- Geminin ortalama hızı
- Çağrı noktası sayısı
- İklim ve hava koşulları
- Yakıtı yeniden doldurmak için gereken süre
- Liman trafiği ve tıkanıklık
- Öngörülemeyen acil durumlar
İlgili faktörleri dikkate alarak, tahmini varış süresini aşağıdaki formülle hesaplayabilirsiniz:
Tahmini kalkış zamanı + Tahmini geçiş süresi = Tahmini varış zamanı (ETA)
ETA’ları sağlarken, taşıyıcıların süreçlerde geçen süreyi doğru bir şekilde tahmin etmesi gerekir. Burada, API entegrasyonu ve akıllı teknoloji aracılığıyla gerçek zamanlı görünürlük, gemilerin izlenmesine ve gemi veya konteyner için limana kesin varış zamanının verilmesine yardımcı olur.
ETD Nedir?
ETD, tahmini hareket saati anlamına gelir. Açılımı estimated time of departure’dir. Geminin veya konteynerin menşe limanından hareket etmesinin beklendiği tarih/saattir. ETD, gemi çıkışı hakkında bilgi verdiği ve alıcıları varış limanı için beklenen tarifeli zamanlar hakkında bilgilendirdiği için önemlidir.
Taşıyıcılar, tahmini kalkış saatine (ETD) dayalı olarak , gönderi akışının bir parçası olarak beklenen varış süresini (ETA) ve tahmini tamamlanma/teslimat süresini hesaplar.
ETD Nasıl Hesaplanır?
Okyanus taşıyıcısı veya nakliye komisyoncusu tarafından gönderilen rezervasyon onayı, genellikle tahmini bir kalkış saatini içerir. Aşağıdakiler gibi birkaç faktör dikkate alınarak hesaplanır:
- Gemi tarifesi
- Bakım ve yakıt ikmali
- Hem menşe limanında hem de yoldayken çeşitli limanlardaki hava koşulları
- Liman tıkanıklığı ve ekipman
- Emek ve diğer faktörler
ETD’yi etkileyen bu unsurlar, deniz gecikme sigortalarında uzmanlaşmış bazı işletmeler tarafından daha da sınıflandırılır. Bunlar şunları içerir:
- Kıyı tarafı faktörleri: İşçi huzursuzluğu, trafik sıkışıklığı, altyapı zorlukları ve limanlardaki ulaşım sorunları gibi koşulları içerir.
- Gemiyle ilgili faktörler: Hava gecikmeleri ve gemi mekanik arızaları gibi faktörleri içerir.
Tahmini kalkış saatinin hesaplanması, alıcılara rıhtım planlaması, römorkör düzenlemesi, kıyı izni, kalkış programı planlaması ve diğer işlemlerde yardımcı olduğundan oldukça önemlidir.
ATA Nedir?
ATA, gerçek varış zamanı anlamına gelir. Belirli bir ulaşım şeklinin amaçlanan varış noktasına ulaştığı tam zamandır. Açılımı actual time of arrival’dir.
Tahmini varış süresinin (ETA) aksine, ATA, standart gecikmeler nedeniyle ETA’dan daha geç veya daha erken olabilen uçak, tren, otobüs, gemi veya diğer ulaşım türlerinin gerçekten vardığı zamandır.
ATA, bir aracın bir varış noktasına vardığı zamandır, ancak yine de şirkete veya sektöre göre değişebilir. Uçuşlar için ATA, uçak indiğinde değil, kapısına vardığında olabilir ve bir Uber yolculuğu için, sürücü varış alanına vardığında olabilir.
ATD Nedir?
ATD, fiili kalkış zamanı anlamına gelir. Bir uçağın fiilen havalanmakta olduğu zamandır. Açılımı actual time of departure’dir. Lojistikte ATD, bir gönderinin gönderildiği zamandaki nokta anlamına da gelebilir. Bunun karşılığı, gönderinin vardığı zamanı açıklayan kavram ATA’dır.
Tahmini Kalkış Zamanı (ETD) bilinen bir faktör olsa da, Gerçek Kalkış Zamanı yalnızca gönderi yola çıktığında belirtilebilir. ETD ve ATD’nin karşılaştırılması, teslimattaki bir gecikmenin tanınmasına yardımcı olur.
ETA, ETD, ATA ve ATD Terimlerinin Lojistikte Neden Önemlidir?
Bu tarihlerin her birinin doğru şekilde tayin edilmesi ve işlenmesi ile tedarik zincirini minimum pürüzle yönetmek mümkün hale gelir. Özellikle liman yönetimi, taşımacılığın sorunsuz ilerlemesi ve ithalatçı firmaların ürünlerini zamanında teslim alması bakımından her bir tarihin önemi büyüktür.
Tahmini varış ve kalkış tarihleri olan ETA ve ETD liman yönetimi için önem arz eder. Liman yetkilileri bu tarihler vasıtası ile;
- Kaynakları verimli şekilde dağıtır.
- Gemilerin bekleme sürelerini minimize eder.
- Liman yoğunluğunu kontrol altına alır.
Böylelikle limanlarda gereksiz tır kuyrukları ve bekleme ücretleri önlenerek zaman kazanılır.
Bu tarihlerin doğru belirlenmesinin liman yönetimi yanında taşımacılık sürecinin ilerleyişinde de etkisi büyüktür. Dünya nüfusundaki hızlı artış ile birçok ürünün tedariği normalden daha kritik hale geldi.
Gemilerin kapasiteleri ve sefer sayıları arttı. Bu sebeple tahmini varış ve kalkış tarihleri olan ETA ve ETD bu anlamda tüm süreci etkilemeye başladı. Bir geminin belirtilenden daha geç ya da erken gelmesi diğer seferleri olumsuz etkileyerek tüm süreci sekteye uğratabilir.
Son olarak ithalatçı firmalar için de bu tarihlerin en doğru şekilde belirlenmesi hayli önemli. İthalatçı firmalar, ürün tedariğini kendilerine verilen ETA bilgisine göre planlamaktadırlar.
Çoğu ithalat firması, transit sürelerindeki uzamaları ön görerek hareket etmektedir. Fakat bazı gecikmeler ürünün tedarik süresini olumsuz etkiler. Örneğin aktarmalı bir servis ile taşınan bir ürün aktarma limanındaki yoğunluğa göre bir ya da iki hafta limanda bekleyebilir.
Bu gecikme ithalatçı firma için yüklü cezalara ya da müşteri kaybına neden olabilir. Taşıyıcı firmaların verdikleri tahmini varışların gerçekçi olması ithalatçı firmalar açısından çok kritiktir.
ETA ve ETD bilgilerini olumsuz etkileyen unsurlar nelerdir?
Elbette bu tarihler tahmini olduğu için bazı durumların etkisiyle gerçek bilgilerden zaman zaman sapma gösterebilir. Bu bilgileri olumsuz etkileyen durumlar aşağıdaki gibi örneklenebilir:
- Kötü hava koşulları
- Grevler
- Varış limanındaki yoğunluk
- Çıkış limanındaki yoğunluk
- Gemi arızaları ya da kazaları
- Savaş ya da korsan saldırıları
Deniz yolu taşımacılığı ile ihracat yaparken dikkat edilmesi gerekenler ve bu taşımacılık şeklinin püf noktaları için ilgili blog içeriğimizi okumanızı tavsiye ederiz.
