Gabari, şimdilerde pek çok tünel ya da üst geçitlerde sık sık gördüğümüz, araçların maksimum genişlik ve yüksekliklerini belirleyen işaretler ya da ölçülerdir. Trafik esnasında daha güvenli bir yolculuk yapmayı sağlayan bu işaretler, belirli bir sınırlamayı temsil eder. Peki, trafik içerisinde gabari sınırlaması nedir gelin birlikte inceleyelim.
Gabari Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Gabari hesaplaması oldukça önemli bir işlem olduğu için genellikle belediye tarafından hesaplanır. Hatta hesaplamalarla ilgili hemen hemen her konuda belediyelerin belirlediği komutlar dikkate alınır.
Belediyeler hesap yaparken, arazi boyu, yüzölçümü ve emsal yapıların yüksekliğini dikkate alır. Bu anlamda örnek vermek gerekirse, arsa değeri ve emsal değerinin çarpımı, toplam inşaat alanının metrekare cinsinden karşılığını ifade eder. İnşaat için başlangıçta hesaplanan gabariden, çatı payı da çıkartılır. Bir kat için ne kadarlık bir alanın inşaat için ayrılabileceği ise toplam inşaat alanının kat sayısına bölünmesiyle hesaplanabilir.
Gabari Sınırlaması Nedir?
Gabari ölçülerinin belirlenmesi, belirlenen yollarda seyredecek araçların uyması gereken genişlik ve yükseklik sınırlandırılmasına dayanan bir durumdur. Bu anlamda gabari sınırlaması, köprü veya üstgeçitlerden geçecek araçların, bu yapılara herhangi bir zarar vermeden geçebilmelerini sağlayan ya da sınırlayan sınırlamalardır.
Gabari levhası ile yapılardan geçen araçların genişlik, uzunluk ya da yükseklikleri sınırlandırılmış olur. Bu nedenle özellikle araçların yapılara uygulayacağı fiziksel temastan kaçınmak için oldukça kullanışlı bir uygulama olduğu söylenebilir. Olası kazaların önüne geçmek ve trafik bütünlüğünü sağlamak amacıyla kullanılan bu sınırlandırma levhaları, sürücülerin görüş açısında olacak şekilde konumlandırılır.
Özellikle günümüzde sık sık yapılan yük taşıma işlemleri, normal araçlardan çok daha büyük araçların kullanılmasına neden olur. Bu nedenle öncelikli olarak yük taşımacılığı yapan kamyon ya da tır gibi araçların hem trafiğin akışına hem de yapılara zarar vermemesi açısından oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra, olumsuz hava koşullarına karşı levhaların zarar görmesi söz konusu olabileceği için yine belediyeler tarafından periyodik bakımlar ve değişimler yapılır.
Gabari Araçları Nasıl Sınırlar?
Gabari sınırlamasının neleri içerdiği ve özellikle nelerde dikkat edilmesi gerektiği aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Araçların maksimum genişliği
- Araçların maksimum yüksekliği
- Maksimum dingil mesafe
Sınırlamayı belirleyen bu üç yönerge, araçların trafik içerisinde daha güvenli ve sorunsuz bir şekilde seyretmesine de katkı sağlar. Araç güvenliğini sağlamak amacıyla özenle belirlenen bu sınırlamalar, özellikle belirli bir genişlik veya yüksekliğin üstüne çıkılmaması gereken yollarda şoförlerin karşısına çıkar. Bu tehlikeli durumu oluşturabilecek kamyon ya da tır gibi araçlar, levhaları takip ederek daha güvenli bir yolculuk yapabilir.
Gabari Yönetmeliği Neler İçerir?
Gabari yönetmeliği, araçların belirlenen yapılardan güvenli geçişini sağlamak amacıyla bazı önemli kuralları içermektedir. Yönetmeliğe göre dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Azami ağırlık
- Azami genişlik
- Azami uzunluk
- Azami dingil ağırlık
- Azami yükseklik
- Boyut ölçüm toleransı
- Tartı toleransı
- Taşıma sınırı
Gabari İşaretleri Nelerdir?
Gabari işaretleri, çeşitli köprü, üst geçit gibi yapılarda, bu yolları kullanabilecek araçları belirleyen sınırlandırmaları gösteren levhalardır. Mevcut yolu kullanacak olan bütün araçlar için yönlendirme özelliğine sahip işaretlere yolculuk esnasında dikkat etmek oldukça önemlidir. Bu nedenle bu işaretler, nispeten daha büyük araçların da bu yollara yönlendirilmesini sağlar.
Mevcut yollarda yapılan sınırlandırmalara göre farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. Sınırlandırmalar dahilinde belirlenen oranlara göre hareket eden araçların da önceden yol kontrolü yapması gerekir. Sınırlandırmaların olduğu yolların buna göre kullanılması sağlanır.
Gabari işaretleri kapsamında sınırlandırma uygulanan yerler, yolun özelliklerine ve yapısına göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, keskin virajların bulunduğu bölgeler de sınırlamalar olabileceği gibi maksimum yüksekliklerin belirlendiği tünel ya da üst geçitlerde de aynı durum söz konusudur.
Gabari, Araçların Taşıma Kapasitelerini Nasıl Etkiler?
Özellikle yük taşımacılığı yapan araçların, belli bir güzergahta ilerleyebilmesi için belirlenen gabari sınırlamasını dikkate alması gerekir. Bu sayede araçlara göre yol planlaması yapmak daha kolay olur. Taşıma kapasitesi yüksek olan araçların izlediği hat üzerinde birden çok sınırlandırma bulunuyorsa, bunların en düşüğü dikkate alınarak işlem yapılır. Bu sayede hemen hemen bütün araçlar trafikte sorun yaşamadan güvenli bir yolculuk yapabilir.
Gabari Kontrolü Nasıl Yapılır? Hangi Yöntemler Kullanılır?
Gabari işaretlerine/levhalarına uymak, araç trafiğinde güvenliğin sağlanması için önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle araçlarda gabari kontrolü yapılarak, kurallara uyulup uyulmadığı belirlenebilir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte kontrol mekanizmalarının doğru sonuç verme işlevleri arttı. Bu da kontrol esnasında kullanılabilecek yöntemlerin artmasına katkı sağladı. Kullanılan ihlal sistemleri, araçların yükseklik ve genişliklerini denetleyerek, araç kullanıcılarının kurallara uyup uymadığını belirleyebilir. İhlal sistemleri genellikle alt geçitlerde, tünel girişlerinde ya da köprülerde kullanılabilir.
