Lojistik sektöründe tonaj, en sade tanımıyla yük taşıma kapasitesi olarak belirtilebilir. Her aracın yük taşıma kapasitesinin farklı olması, farklı tonaj hesaplamalarına ihtiyaç duyulmasına sebep olur. Aynı zamanda araca uygun olmayan yük kapasitesi bazı cezalar ile karşı karşıya gelmenize yol açabileceği gibi tehlikeli sonuçlar da doğurabiliyor.
Bu cezalar maddi anlamda zor durumda kalmanıza ve aracın hasar almasına sebep olarak maddi zararı katlayabiliyor. Dolayısıyla tonaj hem güvenlik hem maliyet açısından önemli bir faktördür. Şimdi gelin, tonajın tanımına ve nasıl hesaplanması gerektiğine yakından bakalım! ⏬
Tonaj Nedir?
Tonaj, bir aracın ton cinsinden alabildiği yük miktarını ölçümler. Modern denizcilik için tonaj tanımına bakılacak olursa; bir geminin hacminin veya kargo hacminin hesaplanması olarak aktarılabilir.
Tonaj, çeşitli büyüklüğe sahip araçların farklı yük sınırlarının ölçümlenmesinde kullanılır. Traktör gibi bir makine aracında kullanılmıyorken kamyon veya tır gibi büyük araçlarda kullanılıyor. ✅
Tonaj Nasıl Hesaplanır?
Tonaj hesaplaması için bazı verilere sahip olunması gerekir. Bu bilgilerden biri ruhsatta yer alan azami yüklü ağırlıktır. Diğerleri ise aracın ebat detayı ile ilgili bilgilerdir.
Tüm bu veriler her araçta farklılık gösterdiği için ortaya çıkan tonaj ölçümü de farklı olacaktır. Yazımızın devamında bulunan farklı hesaplama çeşitlerine göz gezdirerek detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz. 👇
Brüt tonaj (BT) hesaplaması
Brüt tonaj, geminin kapalı alanlarının hacim cinsinden ölçüsüdür. Gemilerin asimetrik şekle sahip olması gerçek brüt tonaj değerinin belirlenmesini zorlaştırabiliyor. Tahmin edilebilecek brüt tonaj hesaplaması ise şu şekildedir: ⬇️
- K1 x V (K1= 0.2 + 0.02LogV ve V+ metreküp cinsinden kapalı alan sayısı)
Net tonaj (NT) hesaplaması
Net tonaj, sadece kargonun yükleneceği alanın kalıplaşmış hacmi olarak tanımlanabilir. Net tonajın brüt tonaja oranının genel olarak %30 daha az olması beklenir. Bunun yanı sıra net tonaj, yelkenli teknelerde brüt tonajın %90’ı ve motorlu teknelerde brüt tonajın %80’i olmalıdır. Hesaplanışı ise şu şekildedir:
- K2 x Vc (4d/3D) ^2 + k3 x (N1+N2/10)
DWT (Deadweight Tonnage) hesaplaması
Ölü ağırlık olarak adlandırılan DWT tonaj, geminin güvenle taşıyabileceği ağırlığı hesaplar. DWT tonaj ne kadar yüksek olursa o kadar fazla sipariş ve müşteri istekleri olumlu sonuçlanır.
Bu hesaplamanın yapılmasında geminin içeriğinin tamamı ele alınır. Örnek olarak aşağıdaki maddeler verilebilir: 👇
- Geminin hacmi
- Gemideki yük
- Erzak
- Yakıt
- Yolcuların ve mürettebatın ağırlığı
Çeşitli Taşımacılık Türlerinde Tonaj Hesaplamaları (Kara, Hava, Deniz, Demir yolu)
Taşımacılık sektörü; kara, hava, deniz ve demir yolu olmak üzere çeşitli taşımacılık türlerini içerir. Her bir taşıma türünün kapasitesini belirlemek için farklı tonaj hesaplama yöntemleri kullanır. 👈
Kara taşımacılığında genel olarak kamyonlar ve tırlar gibi ağır vasıtalar kullanır. Bu taşımacılık türünde tonaj, taşıma aracının taşıyabileceği azami yük miktarı olan brüt ağırlığına dayanır.
Hava taşımacılığı ise ağırlığa dayalıdır ve uçakların kargo kapasitesi, toplam taşıyabileceği yük miktarına dayanır. Uçakların taşıma kapasitesi genellikle kilogram cinsinden ifade edilir.
Deniz taşımacılığında, gemilerin taşıma kapasitesi ton cinsinden ifade edilen “deadweight” (DWT) ölçüsüne dayanır. DWT, bir geminin taşıyabileceği azami yük, yakıt, taze su, mürettebat ve yolcuların ağırlığını ifade eder.
Demir yolu taşımacılığında, vagonların taşıma kapasitesi kilogram veya ton cinsinden ifade edilir ve her vagon için belirli bir azami yük ağırlığı vardır.
Tonaj Hesaplama Örnekleri
Tonaj, lojistik sektöründe büyük ölçüde önem sahibi olan ve uyulması gereken bir hesaplamadır. Bu sektörde yer alan taşıma araçlarının her birinin tonaj hesaplaması ise birbirinden farklıdır. Yazının devamında bazı örneklere yer verilmiştir. 👇
Konteyner taşımacılığında tonaj hesaplama örnekleri
20’lik open top konteyner örnek alınacak olursa; ⬇️⏬
- Genişlik: 2,35m
- Yükseklik: 2,35m
- Uzunluk: 5,89m
- Hacim: 33m2
- Boş ağırlık: 2400kg
- Yük kapasitesi: 21,600kg
Kamyon taşımacılığında tonaj hesaplama örnekleri
Kamyon taşımacılığında, taşıma kapasitesi (ton) ve hacim kapasitesi (metreküp) üzerinden hesaplama yapılır. Bir kamyonun tonaj kapasitesi, kamyonun teknik özelliklerinde belirtilen brüt ağırlıkla belirlenir.
Örnek olarak bir kamyonun teknik özelliklerinde 10 ton taşıma kapasitesi ve 40 metreküp hacim kapasitesi olduğunu varsayalım. Eğer yüklemek istediğiniz eşyaların toplam ağırlığı 8 ton ve hacmi 45 metreküp ise burada tonaj kapasitesi yeterli olsa da hacim kapasitesi yetersiz kaldığı için bu kamyon eşyaları taşıyamaz.
Eğer yüklemek istediğiniz eşyaların toplam ağırlığı 12 ton ve hacmi 35 metreküp ise burada hacim kapasitesi yeterli olsa da tonaj kapasitesi yetersiz kaldığı için bu kamyon eşyaları taşıyamaz.
Bu nedenle kamyon taşımacılığında tonaj hesaplama yaparken hem eşyaların toplam ağırlığına (ton) hem de toplam hacmine (metreküp) dikkat edilmelidir. Kamyonun taşıma ve hacim kapasitesinin eşyaların toplam ağırlığı ve hacmini karşılaması gerekir.
Hava kargo taşımacılığında tonaj hesaplama örnekleri
Hava kargo taşımacılığındaki tonaj hesaplamaları genellikle ürünlerin gerçek ağırlığına ve hacmine dayanır. Bir kargo uçağının taşıyabileceği toplam ağırlık, yakıt, mürettebat ve kargo dahil uçağın maksimum kalkış ağırlığına bağlıdır.
Hesaplama örneği olarak bir hava kargo gönderisi düşünelim. Diyelim ki bir paketin gerçek ağırlığı 150 kilogram ve hacmi 1 metreküp (1m x 1m x 1m). Ancak hava taşımacılığındaki hesaplamalarda ağırlık ve hacim arasındaki en büyük değeri alır. Hava kargo taşımacılığında genel olarak kullanılan hacim ağırlığı formülü:
Hacim Ağırlığı (kg) = Uzunluk (cm) x Genişlik (cm) x Yükseklik (cm) / 6000
Örneğin, bu durumda eğer paketin boyutları 100cm x 100cm x 100cm ise, hacim ağırlığı hesaplama formülü ile 166.67 kg olacaktır (1,000,000 / 6000). Bu durumda paketin gerçek ağırlığı 150 kg olduğu için hava kargo taşımacılığındaki tonaj hesaplaması hacim ağırlığı üzerinden yapılır. Çünkü hacim ağırlığı gerçek ağırlıktan daha büyük.
Hacim ağırlığı, kargo taşımacılığında özellikle önemlidir çünkü uçakların taşıma kapasitesi sadece ağırlığa değil, aynı zamanda hacme de bağlıdır. Hafif ancak hacimli bir yük, uçağın kargo bölmesinde önemli bir alanı kaplayabilir ve bu da daha ağır ancak daha az hacimli yüklerin taşınmasını engelleyebiliyor. Bu yüzden hava yolu taşımacılığında tonaj hesaplamalarında hacim ağırlığı dikkate alınır.
Gemi taşımacılığında tonaj hesaplama örnekleri
Gemi taşımacılığı tonaj hesaplaması için brüt tonaj, net tonaj, DWT tonaj, deplasman tonajı ve hafif gemi ağırlık tonajı kullanılır. Örnek verilecek olursa: ⏬
- Basit bir yelkenli gövdesi olan bir tekne için: Brüt Tonaj = (.5 x L x B x D) bölü 100.
- Omurgalı bir yelkenli tekne için: Brüt Tonaj = (.375 x L x B x D) bölü 100.
- Sürat tekneleri için: Brüt Tonaj = (.67 x L x B x D) bölü 100.
Tonaj Hesaplama Araçları ve Formüller
Tonaj hesaplama araçlarına online olarak erişim sağlayabilirsiniz. Aracınıza ait bazı bilgileri bu hesaplama araçlarına girerek tonaj hesaplamasını yapabilir ve bilgi sahibi olabilirsiniz.
Tonaj hesaplama için genel olarak kullanılan formül “aracın azami yüklü ağırlığının 3,75’i + aracın azami yüklü ağırlığı + 500 kg ” olarak aktarılabilir. Aynı zamanda tonaj hesaplama için genel olarak araç türünüze hitap eden yük miktarlarına online olarak ulaşabilir, aracınızın tonaj sınırı hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Tonaj hesaplamalarında sık yapılan hatalar nelerdir ve nasıl önlenir?
Tonaj hesaplama süreci, ölçü birimlerini, formülleri, hacim ve ağırlığı doğru bir şekilde anlamayı ve kullanmayı gerektirir. Farklı birimlerin karıştırılması veya yanlış dönüştürmeler, yanıltıcı sonuçlara yol açabilir. Aynı şekilde yanlış bir formül kullanmak da tonaj hesaplamalarında hatalı sonuçlara neden olabiliyor.
Bu işlemler sırasında taşıma türüne ve yükün türüne göre hangi formülün kullanılması gerektiğinin bilinmesi önemlidir. Ayrıca ölçümlerin doğru bir şekilde yapılması, sonucun doğruluğu için kritik bir öneme sahiptir.
Tonaj hesaplama sürecinde en çok karışıklığa yol açan konulardan biri, hacim ve ağırlık arasındaki farkın anlaşılmamasıdır. Bu iki kavram farklı özelliklere sahiptir ve birbirleriyle doğrudan değiştirilemez. Doğru tonaj hesaplama için hacim ve ağırlık arasındaki farkı anlamak ve bu iki kavramı doğru bir şekilde kullanmak gereklidir. ✅
Daha doğru ve etkili bir tonaj hesaplama için gerektiğinde bir lojistik veya taşımacılık uzmanından yardım almak da oldukça faydalı olabilir. Bu şekilde yanıltıcı sonuçlardan kaçınarak taşımacılık süreci daha verimli hale getirilebiliyor. 😍🔛
Taşıma kapasitesinin maliyetlere etkisi nedir?
Tonaj taşıma kapasitesinin belirlenmesi birçok olumsuz durumun önüne geçilmesini sağlar. Sınırların aşılması durumunda çeşitli cezalar alınabilir. Aracın taşıması gerekenden fazla yük taşıması aracın mekanizmasına ve çevreye zarar verebilir. Maliyetinizi doğrudan etkileyen bu durumu önlemek için tonaj hesaplaması yapabilirsiniz.
Tonaj hesaplamalarında dikkate alınması gereken faktörler nelerdir?
Tonaj hesaplama işlemi, taşımacılık faaliyetlerinde hayati bir rol oynar ve bir dizi faktöre dikkat edilmesi gerekir. Her şeyden önce yükün türünün farkında olmanız çok önemlidir. Çünkü bu, kullanılacak tonaj hesaplama formülünü belirler.
Ayrıca yükün hem hacminin hem de ağırlığının doğru bir şekilde ölçülmesi esastır. Hacim ve ağırlık, tonaj hesaplamanın ana bileşenleridir ve her iki ölçümün de doğru bir şekilde yapılması, sonucun doğru olmasını sağlar.
Taşıma modunun ne olduğunu da göz önünde bulundurmanız gereklidir. Kara yolu, deniz yolu, hava yolu ve demir yolu taşımacılığı için tonaj hesaplamaları farklıdır. 👈
Sonuç
Dünya üzerinde gelişmekte olan lojistik, doğru uygulamalar ile gerçekleştiğinde pek çok anlamda verimli sonuçlara sebep olur. Güvenli ve elverişli taşıma için lojistikte tonaj hesaplamasına mutlaka hâkim olmak gerekir.
Yapılan tonaj hesaplamalarının doğru olması sayesinde araçlar ve çevre zarar görmeden hedeflemeler gerçekleşir. Yanlış hesaplanan tonajın maliyet açısından firmalara büyük bir zarar verebileceği öngörülür.
Bu süreçte lojistikte tonaj hakkında detaylı bilgi sahibi olmak optimizasyonda önemli bir yol kat etmenin başrolüdür. Lojistikte tonaj hakkında bilgi sahibi olarak en doğru taşımacılığı hayata geçirebilirsiniz.
