Uluslararası ticarette gümrük vergilendirilmelerinde karışıklık olmaması her iki taraf için de oldukça önemlidir. Bu noktada oluşacak karmaşayı gidermek için çeşitli yöntemler ortaya çıkmıştır.
Bu yöntemler arasında herkes tarafından kabul görenlerden biri de Dünya Gümrük Örgütü tarafından ayarlanan GTİP kodudur.
Peki GTİP kodu nedir, nasıl öğrenilir ve uluslararası ticarette neden önemlidir? GTİP koduna dair tüm merak edilenleri bloğumuzda derledik, okumaya devam edin!
GTİP Nedir?
GTİP açılımı, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’nun kısaltmasıdır. Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki 12 haneli kodu ifade eder. GTİP kodu, ithalat ve ihracat işlemlerinde fatura ya da proforma faturada belirtilmesi gereken bir numaradır.
GTİP ile uluslararası ticaret sırasında ürünlerin tanımı ve ayrımı sağlanır. Bu sebeple GTİP kodu armonize bir sistemden oluşur. Yani, GTİP 12 hanelidir ve ilk 6 hanesi tüm dünyada ortaktır ve değiştirilemez.
GTİP ile ilgili düzenlemeler Dünya Gümrük Örgütü tarafından yapılır ve Türkiye’de bu örgütün üyesidir. Türkiye’de GTİP ile alakalı sorumlu olan kurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’dır.
GTİP Nasıl Çalışır?
GTİP kodu 12 haneli bir sayıdan oluşur. Gümrük Tarife Cetvelinin ilk 6 hanesi tüm dünyada ortaktır. İlk 8 hanesi ise Avrupa Birliği ülkelerinde ortaktır. GTİP’i 12 haneli olarak kullanan tek ülke ise Türkiye’dir.
GTİP Kodundaki sayılar çeşitli gruplara bölünmüştür. GTİP numarasının anlamları şu şekildedir:
- İlk 4 rakam ürün pozisyonudur.
- İlk 6 rakam Dünya Gümrük Örgütü’ne üye olan ülkeler tarafından kullanılır. (AS Nomanklatür Kodu)
- 7 ve 8. rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılır. (AB Kombine Nomanklatür Kodu)
- 9 ve 10. rakamlar farklı vergi uygulamaları nedeniyle açılan pozisyonları gösterir. (Milli Alt Açılım Kodu)
- 11 ve 12. rakamlar Gümrük Tarife İstatistik (GTİP) kodlarını gösterir.
GTİP taşınan ürün hakkında detaylı bilgi verir. Taşıma esnasında alınacak önlemler ve uygulanacak vergiler GTİP üzerinden yapılmaktadır. Gümrük tarifesi beyanı için uzman bir gümrük müşavirinden destek alınmasında yarar vardır.
GTİP Numarası Ne İşe Yarar?
Uluslararası ticareti yapılabilen tüm ürünler bir GTİP koduna sahiptir. GTİP sayesinde ülkeler tarafından gümrük vergisi hesaplaması kolay bir şekilde yapılarak uluslararası ticaret için gerekli vergi oranları bulunur.
Bu sebeple Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu evrensel bir sistemdir. Dünyada dış ticaret yapan tüm firmalar ürünlerini gönderirken ilgili GTİP kodu ile işaretler ve ürünlerin sınıflandırılması kolaylaşır. Bu sayede ilgili ülkenin gümrüğünde yapılacak olan işlemler hız kazanır.
GTİP Numarası Zorunlu Mudur?
GTİP numarası, ithalat ve ihracat yaparken faturada bulundurulması zorunlu bir koddur. Dünya çapında geçerliliği olduğu için ürünlerin ulaştığı ilgili ülkenin gümrüğünde vergilendirme işlemi yapılırken GTİP numarası göz önüne alınır ve bu şekilde
GTİP Kodu Nasıl Bulunur?
GTİP kodu sorgulama için TÜİK’in websitesini kullanabilirsiniz. İlgili linke girdikten sonra ürününüzün bilgilerini girdikten hemen sonra sınıflandırma sekmesinden GTİP 2022’yi seçin ve arama işlemini gerçekleştirin.
Daha sonrasında çıkan sonuçlar arasından ürününüzü en iyi tanımlayan satırı bularak GTİP koduna ulaşabilirsiniz. Daha sonrasında GTİP kodunuzun uluslararası ticarette geçerliliğini öğrenmek için HS kod sorgulaması yapabilirsiniz.
Çıkan sonuçlar ürününüz ile eşleşiyor ise doğru GTİP kodunu bulduğunuzdan doğruluğundan emin olabilirsiniz.
GTİP Kodu Nasıl Alınır?
GTİP kodunuzu bulmak için; Türkiye İstatistik Kurumu’nun sitesinden, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı’ndan veya gümrük.com.tr gibi sitelerden faydalanabilirsiniz.
GTİP Listesinde Neler Yer Alıyor?
Binlerce GTİP kodu bulunur. Bu kodlar arasında daha rahat arama yapabilmeniz için belirli kategoriler belirlenmiştir. Aşağıda GTİP listesinde yer alan ürün kategorilerini inceleyebilirsiniz.
| 1. | Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünler |
| 2. | Bitkisel olarak hazırlanan ürünler |
| 3. | Katı ve sıvı yağlar |
| 4. | Meşrubat, alkollü içecekler, tütün ve sirke |
| 5. | Mineraller ya da mineral içeren maddeler |
| 6. | Kimya endüstrisi için üretilmiş ürünler |
| 7. | Plastik ve kauçuk malzemeler |
| 8. | Kürk, deri gibi ürünler |
| 9. | Ağaç ve ahşap ile üretilen ürünler |
| 10. | Ahşap hamur hammaddeler |
| 11. | Dokumaya uygun hammaddeler |
| 12. | ayakkabı, şemsiye, baston gibi ürünler |
| 13. | Taş, alçı, çi̇mento, amyant, mi̇ka, serami̇k eşyalar gibi ürünler |
| 14. | Değerli taşlar |
| 15. | Makine ve Mekanik aletler |
| 16. | Nakil araçları |
| 17. | Silah, mühimmat ve aksesuarları |
| 18. | Sanat eserleri̇, koleksi̇yon eşyasi ve anti̇kalar |
GTİP Numarası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
GTİP numarası ya da diğer bir adı ile Gümrük Tarife Cetveli hakkında ithalat ve ihracatçıların sıklıkla sorduğu soruları ve cevapları inceleyebilirsiniz.
GTİP Numarası Nerede Yazar?
GTİP numarası ihracatçı faturasında mutlaka yer almalıdır. Bu sebeple faturanızda GTİP numarasını görebilirsiniz.
Bir Ürünün GTİP Numarasını Nasıl Bulabilirim?
Bir ürünün GTİP numarasını, TÜİK’ten, Ticaret Bakanlığı ve Gümrük Bakanlığı’nın websitesinden sorgulayarak bulabilirsiniz.
GTİP Kodu Kaç Basamaklıdır?
GTİP Kodu 12 haneden oluşur. Bu basamakların ilk 4’ü ürünü tanımlar. İlk 6 rakamı ise Dünya Gümrük Örgütü’ne bağlı olan ülkeler tarafından kabul edilir.
7 ila 8 ise Avrupa Birliği ülkelerinin gümrüğünde de geçerli olduğu anlamına gelir. 9 ve 10 rakamları v ergi durumlarını gösterir ve 12-12 ise GTİP kodunu ifade eder.
GTİP Kodu Evrensel mi?
GTİP kodu evrensel bir koddur. Dünya Gümrük Örgütü’ne dahil olan her ülkede kullanılır ve geçerlidir.
GTİP Kodunu Kim Verir?
GTİP kodunu Ticaret Bakanlığı’na bağlı çalışan Gümrük Bakanlığı verir. İlgili bakanlık Dünya Gümrük Örgütü üyesi olduğu için verdiği kod da tüm ithalat ve ihracat işlemlerinde geçerlidir.
GTİP Kodu Yanlış Olursa Ne Olur?
GTİP kodu yanlış beyan edilmişse, gümrük tarafından eksik ödenen vergi varsa üç katı kadar ceza kesilmektedir. Tarife CE, TSE vb. denetimine bağlıysa ve gerekli uygunluk alınamazsa ürüne el koyulmaktadır. Akabinde gümrüklenmiş değerin iki katı kadar ceza kesilmektedir.
Gümrüklenmiş Değer: Tüm vergiler + CIF (mal bedeli+sigorta+navlun) bedelidir.
Ayrıca kaçakçılık kanununa aykırılıktan hukuki yaptırımlara, ürüne el koyma ve bedelinin üç katına varan vergi cezaları kesilmektedir. Dolayısıyla bu konuda çok hassas davranılmalı, dikkat edilmelidir.
Kaç Tane GTİP Var?
Ticareti yapılan neredeyse her ürün için bir GTİP tanımı yapıldığı için yüz binlerce GTİP kodu bulunur.
